مقایسه تطبیقی شاخص های تحمل و حساسیت ژنوتیپ های محلی و اصلاح شده برنج ایرانی تحت تنش خشکی و غرقابی

معرفی ارقام مقاوم به خشکی در محصولات زراعی یکی از راهکارهای مؤثری است که در تلفیق با سایر روش‌های مدیریت کم‌آبی می‌تواند تأثیر این پدیده را به حداقل برساند. در نتیجه این تحقیق جهت بررسی 20 ژنوتیپ محلی و اصلاح‌شده برنج از نظر تنش خشکی و همچنین شناسایی شاخص‌های مناسب برای ارزیابی تحمل به تنش خشکی، در آزمایش گلدانی به‌صورت فاکتوریل با استفاده از طرح پایه بلوک کامل تصادفی با 3 تکرار در موسسه تحقیقات برنج کشور (رشت) در سال‌های زراعی 1394-1393 اجرا گردید. در این بررسی شاخص تحمل، شاخص پایداری عملکرد، شاخص تحمل به تنش، شاخص حساسیت به تنش، شاخص میانگین هارمونیک، شاخص میانگین هندسی بهره‌وری و شاخص میانگین تولید بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و غیر تنش محاسبه گردید. شاخصی که انتخاب ژنوتیپ­ها بر اساس آن نشان‌دهنده ثبات بهتر عملکرد در دو حالت تنش و بدون تنش گردید، به‌عنوان بهترین شاخص در نظر گرفته شد. بر این اساس شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک به‌عنوان بهترین شاخص‌ها معرفی شدند و مناسب­ترین ارقام بر اساس این شاخص‌ها در هر دو حالت تنش و غیر تنش، شامل ارقام هاشمی، علی کاظمی، شیرودی و سپیدرود بودند. نتایج این تحقیق نشان داد که برای گزینش بهترین ارقام برنج محلی و اصلاح‌شده ایرانی بر اساس عملکرد از شاخص حساسیت به تنش، شاخص تحمل به تنش، شاخص میانگین هندسی و شاخص میانگین هارمونیک استفاده نمود.